LUNGSOD NG CALAPAN, Oriental Mindoro (PIA) – Isinagawa kahapon, Nobyembre 24, ang unang araw ng two-day Former Rebels Summit sa La Primera Grande Beach Resort, San Jose, Roxas, Oriental Mindoro. May tema ang gawain na "Isang Kapatiran, Tungo sa Kapayapaan at Kaunlaran" kung saan dinaluhan ito ng nasa 60 na former rebels mula sa Oriental at Occidental Mindoro. Ang naturang gawain ay isang Inter-Agency collaboration na may layuning panatalihin ang kapayapaan at kaayusan ng 2 lalawigan sa isla ng Mindoro.

Bilang panimula, sinuri ang mga inaasahan ng mga partisipante kung saan isang former rebel mula sa bayan ng Mansalay ang naglahad ng kaniyang saloobin hinggil sa isinasagawang Former Rebel Summit.

Aniya, inaasahan niya na sa loob ng dalawang araw na pagpupulong ay malalaman niya at ng kaniyang mga kasamahan ang maitutulong ng panig ng gobyerno sa katulad nilang mga former rebels. Inaasahan rin nito na magkakaroon sila ng kapupulutan ng aral mula sa mga sangay ng gobyerno na nasa naturang summit.

“Maging pursigido tayo na tutukan ang tunay na isyu sa pagtalakay sa insurhensiya,” ito naman ang naging mensahe ni Capt. Rex Pedrasa, kinatawan ni Brigade Commander/ E-CLIP Co-Chairperson BGEN. Jose Augusto V. Villareal INF (GSC) PA. Sumentro ang mensahe nito sa pagtalakay sa grass roots level na pagsugpo sa insurhensiya; isa sa nakikita na paraan aniya ay ang malayang talakayan at pagtugon sa pangangailangan ng mga mamamayan partikular ang mga barangay na apektado ng insurhensiya, lalung-lalo na ang mga katutubo na naninirahan sa kabundukan.

Sa mensaheng ibinigay naman ni Deputy Regional Director for Operations PRO-MIMAROPA Police Colonel Jeffrey Fernandez sa Former Rebel Summit, ibinahagi nito na matagumpay ang pagpapatupad ng Executive Order No. 70 na bumuo sa National Task Force to End Local Communist Armed Conflict (NTF-ELCAC). Ito aniya ay dahil sa epektibong whole-of-nation approach kung saan lahat ng sangay ng gobyerno ay gumagalaw at nagtutulungan upang matuldukan ang matagal ng problema ng bansa hinggil sa terorismo.

Aniya, mula enero ngayong taon umabot na sa 147 ang sumuko sa Police Regional Office. Bunga lamang aniya ito ng malakas na ugnayan at pagtutulungan ng lahat ng ahensiyang bumubuo sa NTF- ELCAC Mimaropa.

Binigyang diin din nito na ang two-day Former Rebel Summit ay sumasalamin sa kagustuhan na matulungan ng pamahalaan ang mga indibidwal na nagbalik loob at gusto uli makasama ang kanilang mga pamilya.

Nagbigay naman ng ilang updates si Office of the Presidential Adviser on Peace Reconciliation and Unity (OPAPRU) Southern Luzon Area Manager Paul Escober hinggil sa estado ng Localized Peace Engagement (LPE) at ELCAC. Aniya, nais ni Pangulong Ferdinand R. Marcos Jr. na iagpatuloy ang mga napagtagumpayan ng Executive Order No. 70. 

Sa datos na ibinahagi ni OPAPRU Souther Luzon Area Manager Escober, patuloy ang pagbaba ng bilang ng armed conflict.

Mula aniya sa bilang na 89 na Guerilla Fronts noong 2016, bumaba na lamang ito sa 24. Lima sa mga ito ay aktibo at mula sa Samar at South Cotobato. Humina rin aniya ang hanay ng Communist Terrorist Group manpower mula sa bilang na 3,711 ay naging 2,112 na lamang ito. Sa kasalukuyan, may sumuko namang 26,414 na CTG rebels sa pamahalaan. Patunay lamang aniya ng epektibong kampanya ng pamahalaan kontra terorismo.

Dagdag pa nito, magkakaroon ng ilang pagbabago sa programang E-CLIP; kung dati aniya ay naka sentro lamang sa mga pamilya at former rebels ang naturang programa, ngayong sa pamamagitan ng Transformation Program, kasama na sa pagbabago ang lahat ng nasa komunidad na apektado ng insurhensiya. Sa pamamagitan nito aniya ay magiging wholistic ang pamamaraan ng naturang programa.

Sinabi rin nito na halos 90 porsyento ng mga rebelde sa isla ng Mindoro ay binubuo ng mga IP Mangyan, kung kaya’t sila ang mas dapat pagtuunan ng pansin ng mga iba’t-ibang sangay ng gobyerno. Ang isyu ng lupain ang ginagamit ng mga makakaliwang grupo bilang rason sa paghihikayat sa mga katutubong Mangyan. Isa sa nakikita nilang epektibong paraan upang mabawasan ang bilang ng insurhensiya sa grupo ng mga katutubo ay ang malawakang pagkakaloob ng Certificate of Ancestral Domain Land Title (CADT). 

Samantala, ipinakilala at ipinaunawa sa mga dumalo ang mga programang maaari nilang makuha sa pamahalaan at ang mga  benepisyo nito. Kabilang sa mga naglahad ng programa at serbisyong may kaugnayan sa mga nagbalik-loob ang mga ahensiya ng Department of Social Welfare and Development (DSWD), National Housing Authority (NHA), Provincial Agriculturist Office (PAGO), PHILHEALTH, Philippine Statistics Authority (PSA), at Technical Education and Skills Development Authority (TESDA). Nagkaloob naman ng P20,000 Livelihood Assistance ang pamunuan ng DSWD sa mga benepisyaryong former rebels.

Magkakaroon naman ng pagbabalangkas ng mga plano sa ikalawang araw ng gawain matapos ang pagtukoy ng mga isyu at pangangailangan ng mga former rebels sa group discussion. (JJGS/PIA MIMAROPA)