TAGBILARAN CITY, Bohol, Jan. 23 (PIA) -- Nagtuo and Provincial Agrarian Reform Office (PARO) sa Tagbilaran nga mapun-an ang ka produktibo sa mga mag-uuma sa Bohol sa higayon nga sila na mismo nga personal nga mapanag-iya ang titulo sa yuta nga gitanyag kanila pinaagi sa Comprehensive Agrarian Reform Program (CARP).

Didto sa Kapihan sa PIA, gipalubad sa mga tinugyanan sa Department of Agrarian Reform (DAR) nga bisan kon halos malukop na ang tibuok kayutaan sa Bohol nga napasagdan nga mapailawom sa CARP, wala pa gihapon makontento ang mga tinugyanan sa resulta ilabi na kay daghang yuta ang natanyag na pinaagi sa Collective Certificate of land Ownership Award (C-CLOA) ang walamakahatag sa gilauman nga ani.

Sa CCLOA, ihatag ang kamatuoran sa pag-angkon sa yuta ngadto sa usa  ka hugpong sa mga mag-uuma nga nasulod sa usa  ka tiningob nga Agrarian Reform Community (ARC).

Ang yuta nga ilang nakuha pinaagi sa CARP, wala sa ilang ngalan, hinuon, sa ngalan sa ilang kahugpungan, mao nga kasagaran, walay kaikag motrabaho kay wala silay kasegurohan sa pag-tikad.

Wala usab makit-an sa C-CLOA nga teknikal nga sukod kon haing dapita ang nasulod sa CLOA ug kon unsa kadaku ang bahin nga tikaron sa usa  ka Agrarian Reform Beneficiary (ARB).

Sa kasamtangan nga mga suliran, nakita sa kagamhanan ang panginahanglan nga sipakon na dayun ang C-CLOA aron mahatag na sa indibidwal nga mag-uuma ang ilang kaugalingong titulo.

Niini, gipasugdan sa kagamhanan ang Support to Parcelazation of Individual Land Titles (SPLIT) Project nga gilantaw nga makahatag og husay sa nagkabaliktos nga sitwasyon.

Sa pagsugod sa programa sa milabay nga tuig, gipahat sa Central Office sa DAR alang sa Bohol ang 2,100 ektares nga mga umahan nga maandam na alang sa sunod nga lakang: ang pagsubay niini sa mga tinugyanan alang sa field validation, sa dili pa kini masipaksipak sa mga indibidwal nga tag-iya na unya.

Sa 2,100 ka ektarya, napaandam na sa Bohol ang 2,704 ka ektarya, taho ni Pumatong sa Kapihan sa PIA.

Si Pumatong, kauban ni Engr. Leonard Cagampang ug Corazon Noroño, didto sa Kapihan sa PIA aron ipasabwag ang kasayuran kabahin sa programa.

Sa SPLIT, gawas nga may kaugalingon na nga mga titulo, aduna pa kini technical description aron masuta gyud ang mga utlanan sa gipanag-iya nga yuta sa mag-uuma, ug aduna kini annotations nga rehistrado sa Register of Deeds.

Ug gani, bisan pa sa mga suliran nga gikabagat sa Project Management  Office ug sa mga Field Validators, napalipay na nila ang 2,323 ka mga ARBs kay nakasugod na sila sa unang lakang sa ilang pag-angkon na gayud sa yuta.

Sa hingpit nila nga pag-angkon sa yuta, gipadayag ni Pumatong nga ang titulo nga ilang mahuptan, mahimo na nga igarantiya alang sa paghuwam og kwarta nga magamit sa ilang dugang pag-ugmad sa yuta.

Kini gawas pa sa seguridad sa ilang mpamuyo, dugang ni Norono didto sa Kapihan.

Ang pag-angon usab sa mga kaugalingong titulo sa yuta, maoy usa sa mga tinubdan usab sa buhis sa mga tawo nga magamit sa kagamhanan sa dugang pagpa-ugmad sa mga kabukiran paglutos sa kawad-on.  (RAHC/PIA7 Bohol)