TAGBILARAN CITY, Bohol, Feb. 13 (PIA) -- Gilaraw karon nga sa nagpadayon nga hulga sa El Niño, dili una pabayran sulod sa unom ka buwan ang paggamit sa geo-resistivity machines ug panghimo og bomba sa tubig nga iya sa Kapitolyo, aron makaabag sa mga mag-uuma nga makakuhag dugang tubig alang sa mga tanum.

Kini maoy gisugyot ni Board Member Lucille Y. Lagunay, sanglit matud pa niya, ang 6 ka buwan nga moratorium sa bayranan niining mga makina ug drilling machines makaabag sa mga mag-uuma nga makakaplag og kasaligang tinubdan sa tubig nga ilang magamit sa panahon sa tinghuwaw.

Kahinumduman nga ang Kagamhanang Probinsyal sa Bohol mipalit og tulo ka geo-resistivity machines, alang sa tulo ka distrito sa Bohol.

Kini karon kasamtangan nga gitipigan sa Office of the Provincial Agriculturist (OPA).

Ang geo-resistivity machine, makina nga magamit aron matan-aw ang yuta kon may mamatikdan ba nga pundo sa tubig sa ilawom niini, bisan pa kon gatusan na  ka piyes ang kalawomon.

Kini maoy labing kasaligan nga teknolohiya nga gigamit pag-ila sa presensya sa tubig nga makuha sa ilawom sa yuta.

Segun pa sa Provincial Ordinance No. 2021-023, mobayad ang mogamit sa nahisgutang ekipo: P10,000 kon kini local government units ug non-government agencies, samtang P20,000 ang abangan kon pribado ang mogamit.

Kahinumduman usab nga ang OPA nagtagana og P30 M alang sa mga ikagasto pagtabang sa mga katawhan aron makalahutay sa El Nino.

Kini nga pundo, gipamalit na water pump, mga mga hose sa tubig, mga baril nga kapunduhan sa tubig ug mga kahimanan nunot niini aron ipang apud-apod sa 674 ka nga kahugpungan sa mga mag-uuma.

Gibutyag usab ni Lagunay nga kining mga abag sa irigasyon, waly hinungdan kon walay tubig nga makuha sa suol, mao nga namasin ang bokal nga ikapagamit nga libre usa ang mga makina aron makapangita nag tubig.

Niini, ang buhatan ni Provincial Agriculturist Liza Quirog nagsugod naghikay sa mga gabayan alang sa gihangyo nga unom ka buwan nga moratorium sa abangan sa mga makina.

Usa sa mga gilantaw nga rekisitos aron makagamit sa makina, mao nga kinahanglan una nga makabaton na sa bomba sa tubig, tubo nga binuhuan ug sumpay aron maoy again sa tubig nga higupon pasaka sa mga pundohanan, mga pundohanan sa tubig ug mga hose nga magamit sa pag-apud-apod sa tubig.

Mag-umol pa usab og committee aron maoy maghimog assessment s amatag hangyo nga mogamit, sila maoy mosubay sa lugar diin himoan og pagbuho, ug maoy magdumala sa pagpatuman sa hangyo sa tubig.

Ang nahisgutang grupo nga maulol, mao na usab ang maghimog comprehensive report human sa unom ka buwan nga moratorium aron may kabasehan sa malampuson nga pagpatuman sa nasampit nga pahuwam.

Matud pa, may tulo na usab ka people’s organizations nga interesado sa libreng gamit s amga makina ug kini mao ang mga pundok sa Montesuerte, Carmen; Pangpang, Ubay; ug San Jose, Mabini.

Kini sila, misuwat na ngadto kang Gob Erico Aristotle Aumentado  aron manghangyo nga makagamit nga libre sa makina, ug kining nga suwat, gipatabanan pa og mga resolusyon sa mga nahitungdang Barangay Councils.

Ang moratorium hinuon sa balayranan, taman lamang sa unom ka buwan, ug kadtong mohangyo nga human na sa moratorium, mobayad na sa taripa sa abangan.

Niining panahon nga hinay na nga nabati ang epekto sa huwaw, daghan nga mga farmer Cooperatives, People’s Organizations ug kahugpungan nga nananum og high value crops ang mihangyo na nga matabangan sa ilang suliran sa pagpatubig aron may ikabisbis sa tanum.

Apan kasagaran kanila, wala pa ma accredit sa Sangguninag Panlalawigan, mao nga maiisip pa gihapon nga pribadong tiggamit maong mas mahal ang ilang abangan kon paabangon. (RAHC/PIA7 Bohol)