TAGBILARAN CITY, Bohol, May 18 (PIA) -- Sa milabay nga upat na halos ka tuig nga ang mga mag-uuma nga Bol-anon nananum og Round-Up Ready Corn (RR Corn) , unsa may posibilidad nga may pipila na kanila kapamilya ang mag-hambin sa sakit nga cancer?

Kini ang pangutana nga mitumaw human gipasabut ni retired Professor Joe Travero, isa sa mga higanteng haligi sa malungtarong panguma ug buhing scientist sa Bohol, nga ang mga matang sa mais nga gipatanum karon sa mga mag-uuma, genetically-modified (GM) diay ug gipasudlan og kemikal ang tanom aron makalahutay, bisan kon ang maisan, bombahan sa kemikal aron pamatay sa dangan.

Kahinumduman nga gibutyag no Provincial Agricultural Training Center Officer Roman Dabalos didto sa tigum sa Provincial Disaster and Risk Reduction Management Full Council Meeting alang sa pag-pangandam sa El Nino, nga usa sa mga lakang sa Department of Agriculture mao ang pagpanghatag og linsok sa mais igtatanum, ngadto sa mga mag-uuma.

Samtang ang Bohol nagtipig pa gihapon sa mga linsok sa mais-tinigib, gihatagan usab og gibug-aton sa DA ang pagpatanum sa hybrid nga mais, alang sa mas daghang sanggi-on.

Apan, inay hybrid ug ang tinigib ra ang linsok nga itanum unta sa Bohol, matud ni Dabalos, kinsa maoy focal sa Corn Program sa DA, nga sobra na sa upat ka tuig nga nananum ang mga taga Bohol sa RR Corn.

Sukad sa 2003 pa nga ang Bohol, pinaagi sa Sangguniang Panlalawigan, nagpagawas og ordinansa sa pagpanalipod sa kalikopan ug kasanihan sa mga Bol-anon, pinaagi sa pagdili sa pagpasulod sa GM nga mga organismo (anti GMO-Ordinance). 

Kini base sa labing unau sab nga Environment Ordinance nga napasa sa usa ka lalawigan sa Pilipinas, ug sa panglantaw, buluhaton ug tumong sa lalawigan sa Bohol nga mamahimong nag-una nga eco-tourism destination nga may ligdong nga industriya sa pag-ugmad sa panguma.

Ang mga prinsipyo sa malungtaron nga kalambuan, nagsandig kanunay sa ekonomikanhong, sosyal ug environmental nga mga aspeto, pasabut ni Prof Travero, mao nga babag gyud ang Bohol sa makadaut sa kalikopan ug makadaut sa katawhan.

Sa GM nga RR Corn, ang aktibo nga kemikal niini nga Glyphosate, natumbok na isip possible nga maka-ingon sa cancer, gikan sa mismo nga International Agency for Research on Cancer sa World Health Organization (WHO).

Gani, kini nga kemikal karon, maoy kina-ingnan sa daghang kiha gikan sa mga nagkakuhag cancer gikan sa ilang permi  nga pagkamot sa Roundup nga pesticide nga ipares sa RR Corn.

Ika duha, sa nabutaan sa mas daghang sanggi sa RR Corn, sa katapusan, mas menos pa gihapon ang mahipos nga ginansya sa migamit sa RR Corn tungod kay magkinahanglan kini og permi  nga abono, nga mas  mimahal karon.

Luyo niining tanan, dayag sa ordinansa sa GMO sa Bohol nga ang si kinsa nga magtanum, magpabinhi ug magsuway og samit sa GMO dinhi, mahimong makamulta og P5 mil ug pagkabilanggo sa usa ka buwan. (RAHC/PIA7 Bohol)