CORTES, Bohol, October 8 (PIA) -- Sa labing una nga higayon, namatikdan sa mga tinugyanan sa Office of the Provincial Veterinarian (OPV) ug mga sakop sa Barangay Livestock Aide (BALA) ang talagsaon nga pagbutho sa rabies diha sab aka ug kabaw.

Namatikdan dinhi sa Bohol niining bag-o lamang, ang kaso sa rabies sab aka, matud pa sa pakisusi sa OPV ug sa mga BALA nga natungdan, mingtumaw human na sa pila ka buwan human ang usa   ka baka, nabugno-an sa iro ug napaakan niini.

Gipasabut usab sa OPV uban ni nurse Polizena Rances, nga ang rabies nga sagad makatakod sa mga iro, o tawo nga mapaakan niini, makuha kon ang laway sa nananap nga nakapaak, makasulod sa lawas ilabi na kon sa pagpaak, adunay mahitabo nga pagkasamad.

Ang kagaw sa rabies nga makasulod, moatake dayon sa dugokan, paingon na ngadto sa utok nga mao nay kina-ingnan sa pagkamatay.

Sa kaso sa  baka, naabtan pa og pila ka adlaw human sa pagpaak, ayha pa namatikdan nga ang mananap, wala nay gana mokaon, nagkalibang-libang ug nahimong mangtas nga dili na maduol.

Ang baka nga nahibaloan nga natakdan sa rabies, nahitabo didto sa Mabini, samtang may gidudahan na usab nga kaso sa rabies nga anaa na sa kabaw.

Ang rabies, sagad lang gayud nga makuha gikan sa iro ug mapasulod sa lawas sa tawo o hayop nga mapaakan pinaagi sa samad ug gani bisan sa paghikap sa laway sa iro.

Mahimo lamang nga mapatay ang kagaw sa rabies kon kini ipaagi sa pag-pabukaw, samtang kapugngan ang pagkatag sa kagaw kon ang iro nga sagad magdala niini, bakunado ug anaa sa epektibo nga pagkontrolar sa tag-iya.

Sa mga tag-iyahan usab og iro, minghangyo si Provincial Rabies Program Coordinator Dr. Stella Marie Lapiz nga iparehistro ug pabakunahan ang mga iro.

Sa dul-an sa 200 mil ka iro nga nataho, nalista ug narehistro, wala pa makaabut sa 60% ang kadaghanon sa iro nga nabakunahan, niining mga bag-ong katuigan.

Ang iro nga mabakunahan, unya maatiman sa tag-iya aron dili mabugno-an sa uban nga iro, kasagaran, kon makapaak, dili na makapasa pa sa rabies.

Matud ni Lapiz, sa mga insedente sa pagpamaak niining bag-o lamang, walay kaso sa pagpamaak nga nagpositibo, ilabi na kon ang iro nga makapaak, bakunado. (RAHC/PIA-7 Bohol)